دوره 25، شماره 1 - ( دو ماهنامه طب جنوب 1401 )
جلد 25 شماره 1 صفحات 79-50 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Jorjani M, Moghaddamnia S H, Assadi M, Ghanbari H, Fasihi Harandi M, Nabipour I. Strategies for the Future of Medicine in Iran Based on a Scenario Planning. Iran South Med J 2022; 25 (1) :50-79
URL: http://ismj.bpums.ac.ir/article-1-1547-fa.html
URL: http://ismj.bpums.ac.ir/article-1-1547-fa.html
جرجانی معصومه، مقدم‌نیا سیدحسن، اسدی مجید، قنبری حسین، فصیحی‌هرندی مجید، نبی‌پور ایرج. راهبردهایی برای آینده پزشکی ایران بر پایه یک مدل سناریونویسی. مجله طب جنوب. 1401; 25 (1) :50-79
معصومه جرجانی1 
، سیدحسن مقدم‌نیا2 ، مجید اسدی3 ، حسین قنبری4 ، مجید فصیحی‌هرندی5 ، ایرج نبی‌پور* 6
، سیدحسن مقدم‌نیا2 ، مجید اسدی3 ، حسین قنبری4 ، مجید فصیحی‌هرندی5 ، ایرج نبی‌پور* 6
1- مرکز تحقیقات نوروبیولوژی و گروه فارماکولوژی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران
عضو گروه آموزش پزشکی، فرهنگستان علوم پزشکی جمهوری اسلامی ایران، ایران
2- عضو گروه علوم پایه، فرهنگستان علوم پزشکی جمهوری اسلامی ایران، ایران
3- مرکز تحقیقات پزشکی هسته‌ای خلیج‌فارس، پژوهشکده علوم زیست پزشکی خلیج‌فارس، دانشگاه علوم پزشکی بوشهر، بوشهر، ایران
4- گروه نانوفناوری پزشکی، دانشکده فناوری‌های نوین پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی تهران
5- گروه انگل‌شناسی، دانشگاه علوم پزشکی کرمان، کرمان، ایران
6- عضو گروه آینده‌نگاری، نظریه‌پردازی و رصد کلان سلامت، فرهنگستان علوم پزشکی جمهوری اسلامی ایران، ایران
مرکز تحقیقات زیست فناوری دریایی خلیج‌فارس، پژوهشکده علوم زیست پزشکی خلیج‌فارس، دانشگاه علوم پزشکی بوشهر، بوشهر، ایران ، inabipour@gmail.com
عضو گروه آموزش پزشکی، فرهنگستان علوم پزشکی جمهوری اسلامی ایران، ایران
2- عضو گروه علوم پایه، فرهنگستان علوم پزشکی جمهوری اسلامی ایران، ایران
3- مرکز تحقیقات پزشکی هسته‌ای خلیج‌فارس، پژوهشکده علوم زیست پزشکی خلیج‌فارس، دانشگاه علوم پزشکی بوشهر، بوشهر، ایران
4- گروه نانوفناوری پزشکی، دانشکده فناوری‌های نوین پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی تهران
5- گروه انگل‌شناسی، دانشگاه علوم پزشکی کرمان، کرمان، ایران
6- عضو گروه آینده‌نگاری، نظریه‌پردازی و رصد کلان سلامت، فرهنگستان علوم پزشکی جمهوری اسلامی ایران، ایران
مرکز تحقیقات زیست فناوری دریایی خلیج‌فارس، پژوهشکده علوم زیست پزشکی خلیج‌فارس، دانشگاه علوم پزشکی بوشهر، بوشهر، ایران ، inabipour@gmail.com
چکیده: (3130 مشاهده)
زمینه: رشد فزاینده و شتابان تکنولوژی در عصر هوش مصنوعی و تأثیر آن در بروز تغییرات بنیادین و تحولات شگرف علوم مختلف شامل علوم زیست پزشکی و سلامت، ضرورت آینده پژوهی و طراحی مدلی مناسب را برای ترسیم آینده علوم پزشکی در ایران مطرح می‌سازد. در این پژوهش تلاش شده است تا با استفاده از مدل‌های معتبر آینده‌پژوهی، مدل مطلوبی برای آینده حوزه پزشکی و سلامت به تصویر کشیده شود به نحوی که این مدل بتواند تمامی رویدادهای محتمل اما غیرقطعی آینده در حوزه علوم پزشکی را با تمام پیچیدگی‌های مربوطه پوشش دهد.
مواد و روش‌ها: برای طراحی مدل، از روش سناریونویسی جی اوگیلوی استفاده شد. در این روش، گام‌های هشتگانه سناریونویسی در قالب پنج فاز اصلی مطالعه گنجانیده شد که فاز اول تحت عنوان رهیافت شناسایی به منظور شناخت پارادایم‌های پزشکی، فاز دوم یا رهیافت برون‌یابی جهت شناخت ابرروندها و فناوری‌های کلیدی مؤثر بر گسترۀ پزشکی و سلامت، فاز سوم با عنوان رهیافت همگرایانه به منظور شناسایی موارد کلیدی محتمل ولی غیرقطعی (موارد با عدم قطعیت بحرانی) و دستیابی به منطق سناریو، فاز چهارم تحت عنوان رهیافت خلاقانه به منظور نگاشت سناریوها و مسیر فناوری، و فاز پنجم یا سیاستگزاری به جهت تدوین راهبردها و راهکارها، تعریف گردید.
یافته‌ها: در فاز اول مشخص شد که حوزه پزشکی در حال یک دگرگونی عظیم و گذار از پزشکی کنونی به سوی پزشکی سیستمی می‌باشد که تبلور این دگرگونی را می‌توان در قالب پزشکی فرادقیق مشاهده کرد. در فاز دوم با شناسایی و تحلیل ابر روندهای حوزه سلامت، روشن شدهمگرایی علم، فناوری و جامعه (Techenology and Society، Convergence of Knowledge، CKTS) در کنار ظهور فناوری‌های مرتبط و همسو با این همگرایی، دانش پزشکی را عمق زیادی بخشیده و در واقع پزشکی امروز را به سمت "پزشکی ژرف" سوق می‌دهد. در فاز سوم آشکار گردید که همگرایی علم و فناوری و جامعه همراه با پزشکی ژرف (فنوتیپ‌سازی ژرف در بیمار با استفاده از فناوری‌های امیکس چند گانه)، مهم‌ترین نقاط کلیدی و محوری هستند که عدم بروز و تحقق آن‌ها در آینده پزشکی، می‌تواند فاصله ما را با دنیای پیشرفته و روز آمد پزشکی و سلامت، بسیار زیاد نماید و به نوعی در این حوزه دچار بحران شویم. در فاز چهارم، بر پایه این مدل علمی و منطقی، چهار سناریوی محتمل برای آینده پزشکی ایران ترسیم گردید که در ایده آل‌ترین این سناریوها، پزشکی ژرف و همگرایی علم و فناوری و جامعه نمایان می‌گردد. برای دستیابی به این سناریوی ایده‌آل، در فاز پنجم (رهیافت سیاستگزاری)، سه راهبرد به دست آمد که شامل 1) ایجاد مراکز و مناطق دانشی ویژۀ علم، فناوری و جامعه به واسطه دانشگاه‌ها؛ 2) جهت‌گیری به سوی سلامت دیجیتالی همراه با کاربرد هوش مصنوعی در گسترۀ نظام سلامت؛ و 3) ایجاد پیش‌ران‌های پزشکی فرادقیق (Precision Medicine) می‌باشند.
نتیجه‌گیری: بسترسازی، ایجاد زیر ساخت و آمادگی برای حصول پزشکی فرادقیق و سلامت دیجیتالی از الزامات و راهبردهای اصلی برای دستیابی به آینده مطلوب در گستره علوم پزشکی ایران می‌باشند. این امور مهم بایستی بسرعت مورد توجه سیاستگزاران و برنامه‌ریزان حوزه سلامت قرار گرفته و به‌عنوان اولویت‌های ملی در نظر گرفته شوند.
مواد و روش‌ها: برای طراحی مدل، از روش سناریونویسی جی اوگیلوی استفاده شد. در این روش، گام‌های هشتگانه سناریونویسی در قالب پنج فاز اصلی مطالعه گنجانیده شد که فاز اول تحت عنوان رهیافت شناسایی به منظور شناخت پارادایم‌های پزشکی، فاز دوم یا رهیافت برون‌یابی جهت شناخت ابرروندها و فناوری‌های کلیدی مؤثر بر گسترۀ پزشکی و سلامت، فاز سوم با عنوان رهیافت همگرایانه به منظور شناسایی موارد کلیدی محتمل ولی غیرقطعی (موارد با عدم قطعیت بحرانی) و دستیابی به منطق سناریو، فاز چهارم تحت عنوان رهیافت خلاقانه به منظور نگاشت سناریوها و مسیر فناوری، و فاز پنجم یا سیاستگزاری به جهت تدوین راهبردها و راهکارها، تعریف گردید.
یافته‌ها: در فاز اول مشخص شد که حوزه پزشکی در حال یک دگرگونی عظیم و گذار از پزشکی کنونی به سوی پزشکی سیستمی می‌باشد که تبلور این دگرگونی را می‌توان در قالب پزشکی فرادقیق مشاهده کرد. در فاز دوم با شناسایی و تحلیل ابر روندهای حوزه سلامت، روشن شدهمگرایی علم، فناوری و جامعه (Techenology and Society، Convergence of Knowledge، CKTS) در کنار ظهور فناوری‌های مرتبط و همسو با این همگرایی، دانش پزشکی را عمق زیادی بخشیده و در واقع پزشکی امروز را به سمت "پزشکی ژرف" سوق می‌دهد. در فاز سوم آشکار گردید که همگرایی علم و فناوری و جامعه همراه با پزشکی ژرف (فنوتیپ‌سازی ژرف در بیمار با استفاده از فناوری‌های امیکس چند گانه)، مهم‌ترین نقاط کلیدی و محوری هستند که عدم بروز و تحقق آن‌ها در آینده پزشکی، می‌تواند فاصله ما را با دنیای پیشرفته و روز آمد پزشکی و سلامت، بسیار زیاد نماید و به نوعی در این حوزه دچار بحران شویم. در فاز چهارم، بر پایه این مدل علمی و منطقی، چهار سناریوی محتمل برای آینده پزشکی ایران ترسیم گردید که در ایده آل‌ترین این سناریوها، پزشکی ژرف و همگرایی علم و فناوری و جامعه نمایان می‌گردد. برای دستیابی به این سناریوی ایده‌آل، در فاز پنجم (رهیافت سیاستگزاری)، سه راهبرد به دست آمد که شامل 1) ایجاد مراکز و مناطق دانشی ویژۀ علم، فناوری و جامعه به واسطه دانشگاه‌ها؛ 2) جهت‌گیری به سوی سلامت دیجیتالی همراه با کاربرد هوش مصنوعی در گسترۀ نظام سلامت؛ و 3) ایجاد پیش‌ران‌های پزشکی فرادقیق (Precision Medicine) می‌باشند.
نتیجه‌گیری: بسترسازی، ایجاد زیر ساخت و آمادگی برای حصول پزشکی فرادقیق و سلامت دیجیتالی از الزامات و راهبردهای اصلی برای دستیابی به آینده مطلوب در گستره علوم پزشکی ایران می‌باشند. این امور مهم بایستی بسرعت مورد توجه سیاستگزاران و برنامه‌ریزان حوزه سلامت قرار گرفته و به‌عنوان اولویت‌های ملی در نظر گرفته شوند.
واژه‌های کلیدی: آینده‌نگاری، فناوری‌های همگرا، پزشکی فرا دقیق، سلامت دیجیتالی، سناریونویسی، پزشکی ژرف، پزشکی سیستمی
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
آینده پژوهی
دریافت: 1400/12/7 | پذیرش: 1400/12/15 | انتشار: 1400/12/22
دریافت: 1400/12/7 | پذیرش: 1400/12/15 | انتشار: 1400/12/22
فهرست منابع
1. Nabipour I. The Technology Forecasting: A Tool For Holistic Sustainable Development. Bushehr: Bushehr University Of Medical Sciences Press 2011, 9. (Persian)
2. Godet F. Future Memories. Technol Forecast Soc Change 2010; 77(9): 1457-63.
3. United Nations Industrial Development Organization (UNIDO). Foresight as a Policy-making Tool. In: Nyiri L, editor. Technology Foresight for Organizers. 1st ed. Ankara: Technol Foresight Initiative, 2003, A1-A16.
4. Futures and Foresight. Parliamentary office of Science and Technology. (Accessed March 8, 2020, at https://www.parliament.uk/ globalassets/documents/post/postpn332.pdf)
5. Skumanich M, Silbernagel M. Foresighting Around the World: A Review of Seven BestIn-Kind Programs. Chapter 2. (Accessed March 8, 2020, at https://www.iss.europa.eu/sites/default/files/2.1_Foresight_in_governments.pdf)
6. UNDP. Foresight Manual -United Nations Development Programme. (Accessed March 8, 2020, at https://www.undp.org/sites/g/files/zskgke326/files/p ublications/UNDP_ForesightManual_2018.pdf)
7. The World Conversion :union: (IUCN). The Future of Sustainability: Re-Thinking Environment and Development in the Twenty-first Century. (Accessed March 8, 2020, at https://www.globalnature.org/bausteine.net/f/6379/iucn_future_of_sustanability.pdf?fd=2)
8. Postma TJBM, Liebl F. How To Improve Scenario Analysis as a Strategic Management Tool?. Technol Forecast Soc Change 2005; 72(2): 161-73.
9. Foster MJ. Scenario Planning For Small Business. Long Rang Plan 1993; 26(1): 123-9.
10. The Future of BioSciences: Four Scenarios for 2020 and Beyond. (Accessed March 8, 2020, at http://www.thinkdsi.com/pdfs/Biosciences ReportHighlights.pdf)
11. Tait J. OECD International Futures Project on “The Bioeconomy to 2030: Designing a Policy Agenda”. 2007. (Accessed March 8, 2020, at https://www.oecd.org/futures/long-termtechnologicalsocietalchallenges/thebioeconomyto2030designingapolicyagenda.htm)
12. Biomedicine and Health Innovation - Synthesis Report. Organisation for Economic Co-operation and Development, 2010. (Accessed March 8, 2022, at https://www.oecd.org/sti/emerging-tech/biomedicineandhealthinnovation-synthesisreport.htm)
13. A Strategy for UK Regenerative Medicine. 2012. (Accessed May 28, 2015, at http://www.mrc.ac.uk/news-events/publications/regenerative-medicine-strategypdf/)
14. Clark J. Five Futures For Academic Medicine: The ICRAM Scenarios. BMJ 2005; 331(7508): 101-4.
15. The Future Of Healthcare In Europe. Economist Intelligence Unit. The Economist, 2011.
16. Primary Care 2025: A Scenario Exploration. Institute for Alternative Futures, 2012. (Accessed March 8, 2022, at http://www. altfutures.org/pubs/pc2025/IAF-PrimaryCare2025Scenarios.pdf)
17. Lueddeke GR. Transforming Medical Education for the 21st Century: Megatrends, Priorities and Change. Radcliffe Pub, 2012.
18. Hayes R. Our biopolitical future. California, USA: World Watch Institute, 2007.
19. Ogilvy J. Scenario Planning and Strategic Forecasting. 2015. (Accessed May 28, 2015, at http://www.forbes.com/sites/stratfor/2015/01/08/scenario-planning-and-strategic-forecasting/)
20. Schwartz P. The art of the long view. New York: Currency Doubleday, 1996.
21. Garvin DA, Levesque LC. A Note on Scenario Planning. Harvard Business School 2005; 306(003): 1-10.
22. Bood RP, Postma TJBM. Scenario Analysis As A Strategic Management Tool. In Research Report Series Of University Of Groningen, 1998.
23. Schoemaker PJH. When And How To Use Scenario Planning: A Heuristic Approach With Illustration. J Forcast 1991; 10(6): 549-64.
24. Scearce D, Fulton K, Global Business Network community. What if? The art of scenario thinking for nonprofits. 2004. (Accessed March 8, 2022, at https://community-wealth.org/content/what-if-artscenario-thinking-nonprofits)
25. Nabipour I, Assadi M. The Future Of Medicin, Systems Medicine, P4. Bushehr: Bushehr University of Medical Sciences Press, 2014. (Persian)
26. Hood L, Balling R, Auffray C. Revolutionizing Medicine In The 21st Century Through Systems Approaches. Biotechnol J 2012; 7(8): 992-1001.
27. Nabipour I, Assadi M. Precision Medicine, An Approach For Development Of The Future Medicine Technologies. Iran South Med J 2016; 19(1): 167-84. (Persian)
28. Nabipour I. The Precision Medicine. Bushehr: Bushehr University Of Medical Sciences Press, 2017, 9-48. (Persian)
29. Topol E. Deep Medicine. Translated By Iraj Nabipour. Bushehr: Bushehr University Of Medical Sciences Press, 2019, 28, 222. (Persian)
30. Schwartz WB. Medicine And The Computer- The Promise And Problems Of Change. N Engl J Med 1970; 283(23): 1257-640.
31. Rajkomar A, Dean J, Kohane I. Machine Learning In Medicine. N Engl J Med 2019; 380(14): 1347-58.
32. Roco MC, Bainbridge WS. The New World Of Discovery, Invention, And Innovation: Convergence Of Knowledge, Technology, And Society. J Nanopart Res 2013; 15: 1-17.
33. Beckert B, Bluemel C, Friedewald M. Visions And Realities In Converging Technologies: Exploring The Technology Base For Convergence. Innovation 2007; 20(4): 375-94.
34. Nabipour I. The Knowledge region. Bushehr: Bushehr University and Medical Sciences Press, 2015. (Persian)
35. European Commission, Directorate-General for Research and Innovation, Precision medicine, targeted scenario n°14 : glimpses of the future from the BOHEMIA study, ublications Office, 2018, (Accessed March 9, 2022, at https://data.europa.eu/doi/10.2777/32392)
36. Gong H. Innovation Ecosystems for Precision Medicine Implementation. Wharton Research Scholars. 2020. (Accessed March 9, 2022, at https://repository.upenn.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1212&context=wharton_research_scholars)
37. World Economic Forum (2018). Precision Medicine and Policy Summit Insight Report. (Accessed March 9, 2022, at http://www.sps.tsinghua.edu.cn/uploadfile/2018/1211/PrecisionMedicinePolicySummitReport.PDF)
38. Qoronfleh MW, Chouchane L, Mifsud B, et al. The Future Of, Healthcare Innovation Through Precision Medicine: Policy Case Study Of Qatar. Life Sci Soc Policy 2020; 16: 12.
39. Denny JC, Collins FS. Precision Medicine In 2030-Seven Ways To Transform Healthcare. Cell 2021; 184(6): 1415-9.
40. Efpia. Unlocking the potential of precision medicine in Europe – Improving cancer care through broader access to quality biomarker testing. (Accessed March 9, 2022, at https://www.efpia.eu/news-events/the-efpiaview/statements-press-releases/unlocking-the-potential-of-precision-medicine-in-europe-improving-cancer-care-through-broader-access-to-quality-biomarker-testing/)
41. Johnson KB, Wei WQ, Weeraratne D, et al. Precision Medicine, AI, and the Future of Personalized Health Care. Clin Transl Sci 2021; 14(1): 86-93.
42. Nadauld LD, Ford JM, Pritchard D, et al. Strategies For Clinical Implementation: Precision Oncology At Three Distinct Institutions. Health Aff (Millwood) 2018; 37(5): 751-6.
43. PMC (2018). The Personalized Medicine Report. Opportunity, Challenges, and the Future. (Accessed March 9, 2022, at https://www.personalizedmedicinecoalition.org/Userfiles/PMC-Corporate/file/PMC_The_Personalized_Medicine_Report_Opportunity_Challenges_and_the_Future.pdf)
44. Florin MV, Escher G. (2017). A Roadmap For The Development Of Precision Medicine. Lausanne: EPFL International Risk Governance Center (IRGC). (Accessed March 9, 2022, at https://infoscience.epfl.ch/record/230179?ln=en)
45. Ginsburg GS, Phillips KA. Precision Medicine: From Science To Value. Health Aff (Millwood) 2018; 37(5): 694-701.
46. McKinsey Company. Precision medicine: Opening the aperture. (Accessed March 9, 2022, at https://www.mckinsey.com/ industries/life-sciences/our-insights/ precision-medicine-opening-the-aperture)
47. World Health Organization. (2021). Global strategy on digital health 2020-2025. World Health Organization. https://apps.who.int/iris/handle/10665/344249. License: CC BY-NC-SA 3. 0 IGO
48. Deloitte (2021). Health Care Foresight. Identifying Megatrends. (Accessed March 9, 2022, at https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/sg/Documents/lifesciences-health-care/sg-lshc-healthcare-foresight-megatrends.pdf)
49. HIMSS. Digital Health: A Framework for Healthcare Transformation White Paper. (Accessed January 6, 2022, at https://www.himss.org/resources/digital-healthframework-healthcare-transformation-whitepaper)
50. KMPG (2016). Digital Health: Heaven Or Hell? (Accessed March 9, 2022, at https://assets.kpmg/content/dam/kpmg/pdf/2016/03/digital-health-heaven-hell.pdf)
51. Background paper. Overview of megatrends in health and their implications for Australia. (Accessed January 6, 2022, at https://d3n8a8pro7vhmx.cloudfront.net/bca/pages/4096/attachments/original/1527660180/ 4_BCA_Health_megatrends_document_Final.pdf?1527660180)
52. Deloitte (2021). 2021 Global Health Care Outlook: Accelerating industry change (Accessed March 9, 2022, at https://www2.deloitte.com/cn/en/pages/lifesciences-and-healthcare/articles/2021-globalhealthcare-outlook.html)
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
