زمینه: براساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، بیماری انسدادی مزمن ریه (Chronic Obstructive Pulmonary Disease) چهارمین علت مرگ در سراسر دنیا بوده که در حال افزایش است و در سال 2015 دخانیات مسئول 10 درصد از کل مرگها میباشد. اکثر مطالعات کنونی در رابطه با بررسی اثرات مضر سیگار و ارتباط آن با بیماریها از جمله COPD است، در صورتی که بسیاری از مردم در کشورهای در حال توسعه ازجمله کشورهای آسیایی از قلیان استفاده میکنند.
مواد و روشها: تعداد 245 نفر استفاده کننده از قلیان به مدت حداقل 15 سال و 245 نفر افراد غیر استفاده کننده که از نظر جنس و سن مشابه بودند به صورت تصادفی از ساکنین شهرستانهای بوشهر و تنگستان استان بوشهر انتخاب شدند. جهت بررسی برگشت پذیری انسداد راههای هوایی در افراد مبتلا، از اسپری سالبوتامول استفاده گردید. اسپیرومتری با استفاده از دستگاه پرتابل در سه نوبت برای تمام افراد انجام شد.
یافتهها: شیوع COPD (اختلال عملکرد انسدادی) در قلیانیها 2/10 درصد بود و هیچ یک از افراد غیرقلیانی به اختلال عملکرد انسدادی مبتلا نبودند (001/0p<). 6/66 درصد از افراد مبتلا دارای انسداد شدید تا خیلی شدید بودند و فاکتورهای جنس (مرد)، سن، طول دوره مصرف قلیان، تعداد سرقلیان مصرفی و شغل، ارتباط معناداری را با ابتلا به COPD نشان دادند. علائم بالینی تنگی نفس، سرفه، سرفه بیش از دو سال، خلط و مدت بیش از دو سال آن در افراد مبتلا به COPD بالاتر بودند (05/0p<). افراد دارای مشاغل کشاورزی و بنّایی 84/2 برابر سایر افراد (محدوده اطمینان 63/7-06/1) شانس ابتلا به COPD دارا بودند.
نتیجهگیری: بیماری انسدادی مزمن ریه در افراد قلیانی بسیار بالا بوده و از این رو قلیان را می بایست همانند سیگار عامل خطرزا برای ایجاد بیماری انسداد مزمن ریوی قلمداد نمود.
Bahtouee M, Nekouee F, Motamed N, Azizi F. Chronic obstructive pulmonary disease in waterpipe smokers a population-based, controlled study. Iran South Med J. 2007; 9 (2) :131-139 URL: http://ismj.bpums.ac.ir/article-1-30-fa.html
بحتویی مهرزاد، نکویی فاطمه، معتمد نیلوفر، عزیزی فاطمه. بیماری انسداد مزمن ریوی در افراد قلیانی؛ یک مطالعه جمعیتی شاهددار. طب جنوب. 1385; 9 (2) :139-131
Iranian South Medical Journal is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License which allows users to read,
copy, distribute and make derivative works for non-commercial purposes from the material, as long as the author of the original work is cited properly