زمینه: پروژسترون به‌عنوان هورمونی تولید مثلی در ساختمان مغز مورد بررسی قرار گرفته است. در پژوهش‌های جدید که بیشتر با تزریق سیستمیک انجام گردیده است، گزارش شده که پروژسترون بر حالت‌های مختلف حافظه اثرات متفاوتی دارد. ولی اینکه آیا صرفاً هیپوکامپ واسطه پروژسترون در تقویت حافظه و یادگیری بوده است روشن نیست. بنابراین در بررسی کنونی تزریق داخل هیپوکامپی پروژسترون بر حافظه و یادگیری احترازی غیرفعال در ناحیه CA1 موش‌های صحرایی نر نژاد ویستار مورد بررسی قرار گرفته است. مواد و روش‌ها: حیوانات به 8 گروه هفت‌تایی شامل گروه‌های کنترل، شاهد سرم فیزیولوژی، شاهد روغن بادام (به‌عنوان حلال) و گروه‌های پروژسترون (5/.، 1، 5/1، 2 و 3 میکروگرم بر کیلوگرم وزن بدن) تقسیم شد. در همه گروه‌ها به‌جز گروه کنترل جراحی و کانول‌گذاری با دستگاه استریوتاکس در ناحیه CA1 سمت چپ صورت گرفت. یک هفته بعد از بهبودی همه گروه‌ها با شاتل باکس آموزش داده شدند و بلافاصله بعد از آموزش دوزهای مختلف پروژسترون در حجم 5/. میکرولیتر با کانول به ناحیه CA1 هیپوکامپ تزریق گردید و گروه‌های شاهد به همان حجم سرم فیزیولوژی یا روغن بادام دریافت کردند، سپس حافظه همه گروه‌ها پس از 48 ساعت مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته‌ها: تجزیه وتحلیل آماری نشان می‌دهد که پروژسترون با دوزهای 5/.، 5/1 و 2 میکروگرم به‌طور معنی‌داری (001/0>P) حافظه و یادگیری احترازی غیرفعال را افزایش می‌دهند. اما مقادیر پروژسترون 1 و 3 میکروگرم تأثیر معنی‌داری در حافظه و یادگیری احترازی غیرفعال ندارد. روغن بادام باعث افزایش حافظه و یادگیری احترازی غیرفعال در مقایسه با سالین می‌شود (001/0>P). نتیجه‌گیری: این مطالعه نشان داد که اثرات پروژسترون به‌عنوان یک نورواستروئید، بر حافظه و یادگیری وابسته به دوز استفاده شده از این هورمون می‌باشد و روغن بادام نیز با داشتن ترکیبات ویتامین E، امگا 3 و اسید اولئیک نیز در تقویت حافظه و یادگیری نیز اثرات مفیدی دارد.