دانشگاه علوم پزشکی بوشهر

زمینه: این تحقیق به منظور تعیین درصد اسیدهای چرب در دو گونه خالص ریز جلبک Spirulina sp. و Chlorella sp. و همچنین گونه‌ی
Chaetoceros sp. جدا شده از رودخانه بهمنشیر انجام گردید.

مواد و روش‌ها: به منظور جداسازی جلبک تک سلولی Chaetoceros sp. از رودخانه بهمنشیر نمونه‌برداری با استفاده از بطری نمونه‌بردار در فصل بهار 1392 گرفت. همچنین 250 میلی‌لیتر گونه خالص ریز جلبک Spirulina sp. و Chlorella sp. از پژوهشکده میگوی کشور واقع در شهرستان بوشهر تهیه و به آزمایشگاه منتقل گردید. این ریز جلبک‌ها در آزمابشگاه تکثیر و پرورش و تحت شرایط محیطی مناسب به مقدار 100 لیتر انبوه‌سازی شدند. جهت جداسازی ریز جلبک‌ها از آب با توجه به اندازه آن‌ها، از دو روش سانتریفوژ و فیلتراسیون استفاده گردید. جهت آنالیز ترکیبات اسید چرب در ریز جلبک‌ها، ابتدا اسیدهای چرب نمونه به استرهای متیله شده اسید چرب (FAMEs) تبدیل شده و سپس توسط سیستم کروماتوگرافی گازی (GC) مدل مجهز به آشکارساز یونیزاسیون شعله (FID) مورد سنجش قرار گرفتند.

یافته‌ها: نتایج نشان داد که در مورد اسیدهای چرب اشباع، اسید پالمیتیک در ریزجلبک‌های Chaetoceros sp.، Spirulina sp. وChlorella sp. به‌ترتیب با 21/15، 1/30 و 17/25 درصد از کل اسیدهای چرب بیشترین مقدار را به خود اختصاص داده بود. همچنین در میان اسیدهای چرب غیر اشباع با یک بند دوگانه اسید اولئیک در Spirulina sp. (34 درصد) بیشترین مقدار را به خود اختصاص داده بود. اما بیشترین اسید چرب با یک بند دوگانه در مورد ریز جلبک Chaetoceros sp. مربوط به اسید پالمیتولئیک به میزان 33/30 درصد از کل اسیدهای چرب می‌باشد. در مورد اسیدهای چرب غیراشباع با چند بند دوگانه نیز، اسید لینولئیک از اسیدهای چرب امگا 6 در Spirulina sp. به ماکزیمم مقدار خود یعنی 8/18 درصد و در مورد اسید الفا لینولنیک از اسیدهای چرب امگا 3 تنها در کشت Chlorella sp. به بیشترین مقدار یعنی 66/9 درصد رسید و اولین رتبه را از نظر حضور اسیدهای چرب امگا 3 به خود اختصاص داد. ریز جلبک Spirulina sp. نیز دارای بیشترین درصد اسید چرب امگا 6 (اسید لینولئیک) به میزان 8/18 گرم درصد می‌باشد.

نتیجه‌گیری: تجزیه و تحلیل یافته‌ها نشان داد که تنوع و پروفایل اسیدهای چرب در گونه‌های مختلف فیتوپلانکتون از جمله ریز جلبک‌ها بسیار می‌باشد. نتایج این تحقیق نشان داد که کشت ریزجلبک Chlorella sp. به عنوان گزینه مناسب و غنی از امگا 3 می‌تواند مطرح باشد و تکثیرو پرورش آن به شکل انبوه برای تهیه منبع غنی از امگا 3 پیشنهاد می‌گردد. نهایتاً برای داشتن محصول خاص که وابسته به هدف ویژه‌ای باشد، مثلاً هدف استخراج امگا 3 و یا استخراج اسید اولئیک باشد، انتخاب گونه‌ی مناسب برای خالص سازی و کشت بسیار مهم است.