زمینه: بخوبی اثبات شده است که اتساع مری از طریق رفلکس واگی- واگی موجب شل شدن معده می‎گردد. با این وجود تاکنون در مورد تأثیر این رفلکس بر عملکرد ترشحی معده تحقیقی انجام نشده است. هدف از مطالعه حاضر بررسی اثر اتساع مری بر ترشح پایه و تحریک شده اسید معده می‎باشد. مواد و روش‎ها: موش های صحرائی نر از نژاد ویستار (Wistar) با وزن تقریبی 240-200 گرم، ۲۴ ساعت قبل از آزمایش تحت گرسنگی قرار می‎گرفتند. حیوانات با کمک داروی بیهوشی یورتان (g/kg, i.p. 2/1) بیهوش، سپس تراکئستومی شدند. بعد از لاپاراتومی، معده از طریق دئودنوم جهت شستشو و اتساع لوله گذاری شد. همچنین جهت اتساع مری (10 دقیقه و به میزان ml 3/0)، یک بالون در انتهای مری قرار داده شد. تحریک ترشح اسید معده توسط اتساع معده، کارباکول (µg/kg, i.p. 4) و یا هیستامین (mg/kg, s.c. 5) انجام شد. اثرات واگوتومی، تجویز هگزامتونیوم (mg/kg, i.p. 10 + mg/kg/h, i.p.10)، مهار کننده نیتریک اکساید سنتاز (mg/kg, i.v., L-NAME 10) و ال-آرژینین (mg/kg, i.p. 500) بر عملکرد اتساع مری نیز مورد بررسی قرار گرفت. یافته‎ها: اتساع مری (10 دقیقه با حجم 3/0 میلی‎لیتر)، ترشح پایه و تحریک شده اسید معده توسط اتساع (0001/0>P)، کارباکول (01/0>P) و هیستامین (02/0>P) را بطور معنی‎داری کاهش داد. واگوتومی اثر مهاری اتساع مری بر ترشح تحریک شده اسید معده توسط اتساع را کاهش داد (05/0>P). نتیجه‎گیری: نتایج تحقیق حاضر نشان می‎دهند که عصب واگ در عملکرد مهاری اتساع مری بر ترشح پایه و تحریک شده اسید معده نقش دارد. علاوه بر این، بنظر می‎رسد نیتریک اکساید (NO) نیز در این امر دخالت دارد.