چکیده زمینه: شیوع دیابت نوع دو طی دو دهه اخیر به نحو چشمگیری افزایش یافته است. از پیامدهای بیماری دیابت، کاهش کیفیت زندگی بیماران مبتلاست. بنابراین شناخت عوامل فردی و محیطی مؤثر بر کیفیت زندگی، ضروری به‌نظر می‌رسد. این مطالعه به‌منظور شناسایی عوامل فردی و محیطی مؤثر بر کیفیت زندگی بیماران دیابتی نوع دو اجرا شد. مواد و روش‌ها: در این مطالعه، داده‌های حاصل از مصاحبه چهره به چهره 3918 بیمار مبتلا به دیابت نوع 2 نمونه‌گیری شده به‌روش تصادفی- خوشه‌ای از سراسر کشور در سال 1385 تحلیل شدند. کیفیت زندگی بر اساس مقیاس اروپایی کیفیت زندگی 5 بعدی (EQ-5D) به تفکیک استان برآورد شد. جنسیت، سن، مدت ابتلا، وضعیت اقتصادی و سطح تحصیلات از طریق مصاحبه جمع‌آوری شده بودند. متغیرهای سطح 2 شامل نرخ شهرنشینی، تعداد کلینیک‌ها و متخصصین غدد و نرخ باسوادی از سرشماری سال 1385 فراهم شدند. برای تحلیل داده‌ها، روش آنالیز رگرسیون چندسطحی در نرم‌افزار Ml-win به‌کارگرفته شد. یافته‌ها: داده‌های مربوط به 3472 بیمار دیابتی نوع 2 تحلیل شدند. سن، جنس، تعداد سال‌های ابتلا، وضعیت اقتصادی و سواد در سطح فردی و نرخ شهرنشینی در سطح محیطی از نظر آماری ارتباط معناداری (05/0