دانشگاه علوم پزشکی بوشهر

زمینه: گیاه گل گاوزبان (Echium amuenum) دارای آلکالوئیدهای پیرولیزیدین با اثرات شناخته شده سمیت کبدی و موتاژنیسیته می‎باشد. بر همین اساس در این تحقیق اثرات جهش‌زایی احتمالی عصاره‌ی متانولی سر شاخه‌های گلدار آن، با استفاده از تست ایمز بررسی شد. مواد و روش‌ها: عصاره‌گیری با روش خیساندن در متانول به مدت 48 ساعت انجام شد. عصاره گیاه از نظر آلودگی به آفلاتوکسین B1 و حضور اسیدآمینه هیستیدین به‌روش TLC مورد ارزیابی قرار گرفت. MIC (minimum inhibitory concentration) کمترین غلظت مهار رشد میکروبی) با روش رقت لوله‌ای تعیین شد. برای بررسی اثرات جهش‌زایی، از آزمون ایمز با استفاده از سویه‌ی سالمونلا تیفی موریم 100TA، استفاده شد. ژنوتیپ سویه با استفاده از فاکتورهای عدم سنتز هیستیدین، حضور فاکتور R، موتاسیون rfa و موتاسیون uvrB تأئید شد. در این تحقیق از 4 غلظت 25/0، 5/0، 75/0 و 1 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر (غلظت‌های کمتر از 1/0 MIC گل گاوزبان) کنترل مثبت (سدیم آزید) و کنترل منفی (متانول) در حضور و عدم حضور آنزیم‌های کبدی استفاده شد. یافته‌ها: در 4 غلظت بررسی، تغییر معنی‌داری در کلنی برگشتی نسبت به کنترل منفی مشاهده نشد. همچنین در حضور آنزیم‌های کبدی، تغییر معنی‌داری در تعداد کلنی‌ها مشاهده نشد. نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج، به‌نظر می‌رسد که این گیاه پرمصرف در طب سنتی، فاقد اثر موتاژنیک و نیز سمیت ژنی در مقادیر معمول مصرف است.