جلد 22 - ویژه‌نامه میراث پزشکی ایران
جلد 22 - ویژه‌نامه میراث پزشکی ایران صفحات 0-0 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Pahlavan- Sharif M, Abassi M. Comparative Study of Jaundice Treatment in Traditional Medicine of Iran, in Some Areas of South and North. Iran South Med J 2019; 22
URL: http://ismj.bpums.ac.ir/article-1-1060-fa.html
URL: http://ismj.bpums.ac.ir/article-1-1060-fa.html
پهلوان شریف مریم، عباسی مریم. بررسی تطبیقی درمان یرقان در پزشکی سنتی ایران، در مناطقی از جنوب و شمال
. مجله طب جنوب. 1398; 22 ()
1- پژوهشکده مردم‌شناسی، پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری،تهران، ایران ، a_maryam1983@yahoo.com
2- پژوهشکده مردم‌شناسی، پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، تهران، ایران
2- پژوهشکده مردم‌شناسی، پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، تهران، ایران
چکیده: (4873 مشاهده)
زمینه: یرقان یا زردی (Icterus / Jaundice) نوعی بیماری دستگاه گوارش و شکم است که با تغییر رنگ و زرد شدن پوست و سفیدی چشم بیمار همراه است. در پزشکی سنتی ایران، یرقان، نوعی اختلال کبدی و گونه‌ای بیماری صفراوی (آتشی) به شمار می‌رود که پزشکان قدیم آن را با تغییر رنگ بدن به زردی یا سیاهی توصیف می‌کردند. این بیماری در میان اقوام مختلف ایران با شیو‌ه‌های مختلف سنتی (اعم از گیاهی و غیرگیاهی) مداوا می‌شود. هدف از این پژوهش شناخت روش‌های درمانی بیماری یرقان است که در دو منطقه شمالی و جنوبی ایران (آذربایجان غربی و هرمزگان) به کار می‌رفته است. همچنین این پژوهش درصدد است که از منظر تطبیقی، چگونگیِ درمان سنتی این بیماری را در دو منطقۀ یادشده به روش میدانی و اسنادی بررسی کند.
مواد و روش‌ها: داده‌های تحقیق حاضر نتیجۀ پژوهش‌های انسان‌شناختی و مبتنی بر کار میدانی (تکنیک مصاحبۀ عمیق و مشاهده) و اسنادی و کتابخانه‌ای است؛ برای گردآوری این داده‌ها از همۀ روش‌های تحقیق میدانی، اسنادی و کتابخانه‌ای بهره گرفته شده است. مصاحبه با ماهی‌فروشان به‌عنوان افراد آگاه بومی یکی از این روش‌ها بوده است.
یافته‌ها: از روزگار گذشته تاکنون، درمان بیماری‌ها به شیوۀ سنتی یکی از شناخته‌شده‌ترین روش‌های مداوا در فرهنگ اقوام مختلف بوده است و با توجه به وسعت، غنا و تنوع فرهنگی- قومی ایران، درمان با شیوۀ مذکور، جایگاه ویژه‌ای دارد. به طور کلی در کنار استفاده از گونه‌های دارویی مختلفی همچون «جرو»، هندوانۀ زرد، «بولاغ اوتی»، میوۀ خارشتر و چند گونۀ گیاهی دیگر روش‌هایی چون تیغ زدن، استفاده از مهرۀ زردرنگ، داغ کردن، خوراندن ماهی زنده به بیمار، بهره بردن از آب‌های معدنی و استفاده از فرآورده‌ای خاص از چند نوع ماهی («گین»، «طوطی ماهی» و غیره.) به‌عنوان تن‌شویه شایع‌ترین روش‌های درمانی یرقان در دو نقطۀ مد نظر بودند.
نتیجه‌گیری: تنوع گسترده‌ای از روش‌های درمانی، گیاهان دارویی، فرآورده‌های دریایی و آیین‌های خاص شفابخشی در هر دو منطقۀ جغرافیایی مورد پژوهش ثبت شده است. روش‌های متنوعی که در پزشکی سنتی یک منطقه وجود دارد، با تشابه فراوانی در مناطق دیگر نیز مشاهده می‌شوند. مطالعه پزشکی سنتی می‌تواند ضمن شناسایی این روش‌ها، تبادلات و تأثیرات فرهنگی میان اقوام ساکن در منطقه و مناطق دیگر را بازگو کند.
مواد و روش‌ها: داده‌های تحقیق حاضر نتیجۀ پژوهش‌های انسان‌شناختی و مبتنی بر کار میدانی (تکنیک مصاحبۀ عمیق و مشاهده) و اسنادی و کتابخانه‌ای است؛ برای گردآوری این داده‌ها از همۀ روش‌های تحقیق میدانی، اسنادی و کتابخانه‌ای بهره گرفته شده است. مصاحبه با ماهی‌فروشان به‌عنوان افراد آگاه بومی یکی از این روش‌ها بوده است.
یافته‌ها: از روزگار گذشته تاکنون، درمان بیماری‌ها به شیوۀ سنتی یکی از شناخته‌شده‌ترین روش‌های مداوا در فرهنگ اقوام مختلف بوده است و با توجه به وسعت، غنا و تنوع فرهنگی- قومی ایران، درمان با شیوۀ مذکور، جایگاه ویژه‌ای دارد. به طور کلی در کنار استفاده از گونه‌های دارویی مختلفی همچون «جرو»، هندوانۀ زرد، «بولاغ اوتی»، میوۀ خارشتر و چند گونۀ گیاهی دیگر روش‌هایی چون تیغ زدن، استفاده از مهرۀ زردرنگ، داغ کردن، خوراندن ماهی زنده به بیمار، بهره بردن از آب‌های معدنی و استفاده از فرآورده‌ای خاص از چند نوع ماهی («گین»، «طوطی ماهی» و غیره.) به‌عنوان تن‌شویه شایع‌ترین روش‌های درمانی یرقان در دو نقطۀ مد نظر بودند.
نتیجه‌گیری: تنوع گسترده‌ای از روش‌های درمانی، گیاهان دارویی، فرآورده‌های دریایی و آیین‌های خاص شفابخشی در هر دو منطقۀ جغرافیایی مورد پژوهش ثبت شده است. روش‌های متنوعی که در پزشکی سنتی یک منطقه وجود دارد، با تشابه فراوانی در مناطق دیگر نیز مشاهده می‌شوند. مطالعه پزشکی سنتی می‌تواند ضمن شناسایی این روش‌ها، تبادلات و تأثیرات فرهنگی میان اقوام ساکن در منطقه و مناطق دیگر را بازگو کند.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
