جلد 22 - ویژه‌نامه میراث پزشکی ایران
جلد 22 - ویژه‌نامه میراث پزشکی ایران صفحات 0-0 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Shamsedini P, Rafifar J. The Folk Medicine Culture of Yazd Jews. Iran South Med J 2019; 22
URL: http://ismj.bpums.ac.ir/article-1-1063-fa.html
URL: http://ismj.bpums.ac.ir/article-1-1063-fa.html
شمس‌الدینی پیام، رفیع‌فر جلال‌الدین. فرهنگ پزشکی مردمی کلیمیان یزد. مجله طب جنوب. 1398; 22 ()
1- گروه ایران‌شناسی، بنیاد ایران‌شناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران ، Shams_payam@yahoo.com
2- گروه مردم‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، تهران، ایران
2- گروه مردم‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده: (6203 مشاهده)
زمینه: جمعیت کنونی کلیمیان یزد بازماندگان جماعت بسیار پرشمار و کهنی از این قوم در نواحی ایران مرکزی است. قدمت سکونت این قوم در یزد در طول دوران تاریخ ایران اسلامی از یک سو و آمار انگشت‌شمار کنونی این مردم ضرورت مردم‌نگاری همه‌جانبه‌ای از این جمعیت را ضروری می‌نماید. این پژوهش بنا دارد با تکیه بر شناخت باورها و رفتارهای بهداشتی- درمانی این قوم به گردآوری، مطالعه و تحلیل باورها و رفتارهای پزشکی کلیمیان یزد بپردازد.
مواد و روش‌ها: داده‌های تحقیق حاضر نتیجۀ پژوهش‌های انسان‌شناختی و مبتنی بر کار میدانی (تکنیک مصاحبۀ عمیق و مشاهده) و اسنادی و کتابخانه‌ای است؛ برای گردآوری این داده‌ها از همۀ روش‌های تحقیق میدانی، اسنادی و کتابخانه‌ای بهره گرفته شده است. در این پژوهش به دلیل محدودیت در گردآوری اطلاعات به روش پژوهش میدانی، از مطالعه کتابخانه‌ای نیز بهره‌های بیشتری گرفته شده است. مصاحبه با سه تن از جامعه یهودیان یزد (دو نفر بومی مقیم یزد و یک نفر حاخام و پزشک مقیم تهران) به‌عنوان افراد آگاه بومی یکی از این روش‌ها بوده است.
یافته‌ها: از دیرباز در فرهنگ ایرانی یهودیان به حذاقت در پزشکی شهره بوده‌اند؛ همچنین به طور کلی در فرهنگ پزشکی یهودیان توجه خاصی به رعایت بهداشت فردی، رعایت بهداشت در مصرف خوراکی‌ها و تهیه سالم‌ترین مواد اولیه برای تهیه غذا مشاهده می‌شود. رژیم غذایی خاص یهودیان نکات خاص و منحصربه‌فردی را همچون پرهیز از خوردن هم‌زمان غذاهای گوشتی با لبنیات در بر دارد. بیماری‌شناسی یهودیان یزد وجوه اشتراک زیادی با پیکرۀ اصلی اتنومدیسین ایرانی دارد و در آن برای درمان بیماری‌هایی همچون آل‌زدگی، باد سرخ، «ثقل سامیم»، «ثقل سیاه»، «قسیون» و «نفتالوس» راه‌هایی پیشنهاد شده است.
نتیجه‌گیری: جامعۀ کلیمیان یزد که همواره از لحاظ تاریخی و جامعه‌شناختی با مسئله فقر و قلّت جمعیت روبه‌رو بوده‌اند، هیچ‌گاه نتوانسته‌اند از سطح معیشت روزانه قدمی بیرون بگذارند و تمامی دستاوردهای فرهنگی و تمدنی آن‌ها نیز به دلیل مهاجرت‌های گسترده و پیاپی نتوانسته پایدار شود و از نسلی به نسل دیگری منتقل شود. ازاین‌رو امروزه دیگر صحبت از فرهنگ پزشکی مردمی یهودیان در یزد کار سخت و دشواری است. پژوهش پیرامون این فرهنگ نزد یهودیان مهاجر به تهران، شیراز و اصفهان می‌تواند آغازگر راهی برای کشف نکات تازه‌ای از این حوزه از اتنومدیسین ایرانی باشد.
مواد و روش‌ها: داده‌های تحقیق حاضر نتیجۀ پژوهش‌های انسان‌شناختی و مبتنی بر کار میدانی (تکنیک مصاحبۀ عمیق و مشاهده) و اسنادی و کتابخانه‌ای است؛ برای گردآوری این داده‌ها از همۀ روش‌های تحقیق میدانی، اسنادی و کتابخانه‌ای بهره گرفته شده است. در این پژوهش به دلیل محدودیت در گردآوری اطلاعات به روش پژوهش میدانی، از مطالعه کتابخانه‌ای نیز بهره‌های بیشتری گرفته شده است. مصاحبه با سه تن از جامعه یهودیان یزد (دو نفر بومی مقیم یزد و یک نفر حاخام و پزشک مقیم تهران) به‌عنوان افراد آگاه بومی یکی از این روش‌ها بوده است.
یافته‌ها: از دیرباز در فرهنگ ایرانی یهودیان به حذاقت در پزشکی شهره بوده‌اند؛ همچنین به طور کلی در فرهنگ پزشکی یهودیان توجه خاصی به رعایت بهداشت فردی، رعایت بهداشت در مصرف خوراکی‌ها و تهیه سالم‌ترین مواد اولیه برای تهیه غذا مشاهده می‌شود. رژیم غذایی خاص یهودیان نکات خاص و منحصربه‌فردی را همچون پرهیز از خوردن هم‌زمان غذاهای گوشتی با لبنیات در بر دارد. بیماری‌شناسی یهودیان یزد وجوه اشتراک زیادی با پیکرۀ اصلی اتنومدیسین ایرانی دارد و در آن برای درمان بیماری‌هایی همچون آل‌زدگی، باد سرخ، «ثقل سامیم»، «ثقل سیاه»، «قسیون» و «نفتالوس» راه‌هایی پیشنهاد شده است.
نتیجه‌گیری: جامعۀ کلیمیان یزد که همواره از لحاظ تاریخی و جامعه‌شناختی با مسئله فقر و قلّت جمعیت روبه‌رو بوده‌اند، هیچ‌گاه نتوانسته‌اند از سطح معیشت روزانه قدمی بیرون بگذارند و تمامی دستاوردهای فرهنگی و تمدنی آن‌ها نیز به دلیل مهاجرت‌های گسترده و پیاپی نتوانسته پایدار شود و از نسلی به نسل دیگری منتقل شود. ازاین‌رو امروزه دیگر صحبت از فرهنگ پزشکی مردمی یهودیان در یزد کار سخت و دشواری است. پژوهش پیرامون این فرهنگ نزد یهودیان مهاجر به تهران، شیراز و اصفهان می‌تواند آغازگر راهی برای کشف نکات تازه‌ای از این حوزه از اتنومدیسین ایرانی باشد.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
