دانشگاه علوم پزشکی بوشهر

زمینه: امروزه یکی از مشکلات جوامع بشری آلودگی آب‌های زیرزمینی به نیترات است. نیترات به‌دلیل قابلیت انحلال زیاد در آب، جذب کم و نیز پایداری ترکیب آن در آب، به‌عنوان بهترین شاخص برای نشان دادن آلودگی شیمیایی آب زیرزمینی مورد بررسی قرار گرفته است. دشت برازجان در شمال استان بوشهر یکی از دشت‌های حاصلخیز می‌باشد که آلودگی نیترات آب زیرزمینی در بخش‌های وسیع از این دشت رخ داده است. هدف از این بررسی تعیین منشأ آلودگی های موجود و مناطق دارای بیشترین پتانسیل آلودگی می‌باشد. مواد و روش‌ها: در این بررسی کیفیت شیمیایی آب چاه‌های منطقه، به‌ویژه از نظر آلودگی یون‌های نیترات، سولفات، کلر و سدیم، تغییرات مکانی و زمانی و منشأ آن‌ها در آب‌های زیرزمینی دشت برازجان، مطالعه شده است. نمونه‌های آب زیرزمینی از 12 چاه، در ماه‌های فروردین و مرداد سال 1391 جمع‌آوری گردیده و جهت تعیین پارامترهای هیدروشیمی و آلودگی مورد سنجش قرار گرفته است. در طول نمونه‌برداری سعی شد از روش‌های استاندارد نمونه‌برداری EPA 2006 استفاده شود. یافته‌ها: بر اساس نتایج حاصله، آلودگی شدید نیتراته (تا بیش از 160 میلی‌گرم در لیتر) آب‌های زیرزمینی بخصوص در بخش جنوبی دشت به‌وسیله فعالیت‌های کشاورزی و همچنین چاه‌های جذبی و ورود آب آلوده از مرغداری‌ها رخ داده است. همچنین نتایج نشان داد که غلظت یون‌های –Cl در 66 درصد نمونه‌ها، +Na در 59 درصد، SO42-100 درصد و NO3- در 42 درصد از نمونه‌های آب زیرزمینی بیشتر از مقادیر استاندارد می‌باشد. نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج حاصله بایستی در استفاده از کودهای شیمیایی مدیریـت مناسب اعمال گردد و از ورود فاضلاب‌های خانگی، کشاورزی و صنعتی بدون تصفیه به منابع آب منطقه ممانعت به‌عمل آید.