دانشگاه علوم پزشکی بوشهر

زمینه:طی سال‌های اخیر، بروز و گسترش مقاومت داروئی در مایکوباکتریوم توبرکلوزیس، باکتری مولد سل، این بیماری را در اولویت‌های سازمان بهداشت جهانی هم‌ردیف بیماری‌هایی مانند ایدز و هپاتیت قرار داده است. بررسی دقیق ژنوتیپ سویه‌های کلینیکی مقاوم و حساس برای غلبه بر مقاومت دارویی ایجاد شده ضرورت دارد. از میان سیستم‌های متعدد ترمیم تنها تعداد محدودی ژن کد کننده آنزیم‌های ترمیم DNAدر مایکوباکتریوم توبرکلوزیس وجود دارد. این ژنها عموماً حفاظت شده‌اند و هر گونه تغییر در آنها احتمالاً باعث افزایش رخداد موتاسیون به دلیل عدم امکان تصحیح موتاسیون‌های خود به خودی در سویه‌های حساس این باکتری می‌شوند. ژن‌های mut آنزیم‌های ترمیم کننده DNA را کد می‌کنند. در این مطالعه موتاسیون در این ژن‌ها و تأثیر این موتاسیون در ایجاد مقاومت داروئی توبرکلوزیس بررسی شد.

موادوروش‌ها: در این تحقیق از ۲۹ نمونه کلینیکی موجود، 8 سویه حساس و 21 سویه مقاوم انتخاب و پس از سفارش پرایمرهای مناسب و انجام واکنش تکثیر دو نوع آمپلیکون شامل قطعاتی از ژن‌های mut T2 و mut T4 تولید و به منظور توالی‌یابی ارسال شد.

یافته‌ها:نتایج حاصل از واکنش زنجیره‌ای پرایمر نشان دهنده انتخاب مناسب پرایمرهای مورد بررسی بود. نتایج توالی‌یابی نشان داد در مجموع 73 درصد سویه‌های مقاومی که برای بررسی ژن mut T4 انتخاب شده بودند، فاقد جهش در کدون ۴۸ ژن mut T4 و 70 درصد از سویه‌های مقاوم نیز فاقد موتاسیون GGA>>>CGA در محل کدون ۵۸ از ژن mut T2 بودند.

نتیجه‌گیری:یکی از راهکارهای غلبه بر مقاومت دارویی سل بررسی دقیق ژنوتیپ سویه‌های بالینی مقاوم و حساس است. نتایج این مطالعه با بررسی تغییر در توالی ژن‌های mut T2 و mut T4 انجام گرفت. موتاسیون در mut T2 همیشه مرتبط با موتاسیون درmut T4 است به این صورت که اولین موتاسیون ممکن است در mut T4 و پس از آن موتاسیون دوم در mut T2رخ می‌دهد. اهمیت این امر با بررسی پروتئین‌های کد شده توسط این دو ژن و حالت قرارگیری mut t4 نسبت به mut T2 در ساختار فضایی کمپلکس پروتئینی MUTHLS مشخص می‌گردد. نتایج مقایسه بررسی مقاومت دارویی و وجود موتاسیون در hot-spotهای ژن‌های mut T2 و mut T4 حاکی از کانزرو بودن ژن‌های مورد مطالعه در سویه‌های مقاوم است. هرچند در سویه‌های حساس این ارتباط بی‌معنا است.