دانشگاه علوم پزشکی بوشهر

زمینه: گیاه خرفه دارای اثرات آنتی اکسیداتیو است و عوامل متعددی از جمله استرس اکسیداتیو در آسیب ایسکمی- خون رسانی مجدد (I/R) کلیه نقش دارد. لذا اثرات تجویز خوراکی عصاره آبی خرفه بر I/R، در موش صحرایی مورد مطالعه قرار گرفت. مواد و روش‌ها: حیوانات نفرکتومی کلیه راست شده و پس از 20 روز در 5 گروه (6=n) قرار گرفتند: گروه‌های شاهد و I/R دریافت کننده سرم فیزیولوژی، کنترل دریافت کننده دوز300 میلی‌گرم/ کیلوگرم وزن بدن عصاره آبی خرفه و گروه‌های I/R دریافت کننده دوز 150 و 300 میلی‌گرم/ کیلوگرم وزن‌ بدن عصاره آبی خرفه و بر حسب گروه به مدت 5 روز به‌صورت خوراکی با مقادیر 150 و 300 میلی‌گرم/ کیلوگرم وزن بدن از عصاره آبی خرفه یا سرم فیزیولوژی تیمار شدند. در روز 5 تیمار، کلیه چپ تحت عمل I/R (45 دقیقه ایسکمی و 24 ساعت خون‌رسانی مجدد) یا شاهد قرار گرفت و مقادیر اوره، کراتینین در سرم و مالون دی‌آلدیید، سوپراکساید دیسموتاز، گلوتاتیون و فعالیت تام آنتی‌اکسیدانی در بافت کلیه اندازه‌گیری شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از آنالیز واریانس یک طرفه و آزمون تعقیبی LSD انجام شد. در تمامی موارد 05/0>P به عنوان سطح معنی‌داری آماری در نظر گرفته شد. یافته‌ها: القای I/R باعث افزایش اوره و کراتینین سرم شد. استفاده از عصاره‌های آبی در حیوانات ایسکمی نشده بر سطح اوره و کراتینین تاثیری نداشت ولی باعث افزایش آن‌ها، در گروه‌های I/R و تیمار شد. سطح سوپراکساید دیسموتاز در تمامی گروه‌ها به استثنای گروه کنترل عصاره خرفه با دوز 300، به صورت معنی‌داری بیشتر از گروه شاهد بود. ولی سطوح مالون دی‌آلدیید، گلوتاتیون و فعالیت تام آنتی اکسیدانی گروه‌های I/R و تیمار در مقایسه با گروه شاهد، تفاوت معنی‌داری نداشت. نتیجه‌گیری: به نظر می‌رسد عصاره آبی گیاه خرفه در این مطالعه نتوانسته است از آسیب ناشی از ایسکمی- خون رسانی مجدد بکاهد و حتی احتمالاً وجود برخی مواد درآن سبب تشدید عوارض I/R در کلیه گردیده است.