دوره 28، شماره 3 - ( دوماهنامه طب جنوب 1404 )
جلد 28 شماره 3 صفحات 743-724 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Mazarei Z, Hamidi A, Ravanipour M, Omrani A, Ravanipour M. Endocrine Disruptors and Attention Deficit Hyperactivity Disorder: A Systematic Re-view of Environmental Monitoring Exposure Studies. Iran South Med J 2025; 28 (3) :724-743
URL: http://ismj.bpums.ac.ir/article-1-2345-fa.html
URL: http://ismj.bpums.ac.ir/article-1-2345-fa.html
مزارعی زهرا، حمیدی علی، روانیپور مریم، عمرانی عبدالمجید، روانیپور معصومه. مختلکنندههای اندوکرینی و مشکلات کمبود توجه- بیشفعالی: یک مرور نظاممند بر مطالعات پایش محیطی مواجهه. مجله طب جنوب. 1404; 28 (3) :724-743
زهرا مزارعی1 
، علی حمیدی2 ، مریم روانیپور3 ، عبدالمجید عمرانی4 ، معصومه روانیپور*5
، علی حمیدی2 ، مریم روانیپور3 ، عبدالمجید عمرانی4 ، معصومه روانیپور*5
1- گروه پزشکی عمومی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی بوشهر، بوشهر، ایران
2- گروه کتابداری پزشکی، دانشکده پیراپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی بوشهر، بوشهر، ایران
3- گروه پرستاری، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی بوشهر، بوشهر، ایران
مرکزتحقیقات طب گرمسیری و عفونی خلیجفارس، پژوهشکده علوم زیست پزشکی خلیجفارس، دانشگاه علوم پزشکی بوشهر، بوشهر، ایران
4- گروه کودکان، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی بوشهر، بوشهر، ایران
5- گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت و تغذیه، دانشگاه علوم پزشکی بوشهر، بوشهر، ایران ،ravan.mas@gmail.com
2- گروه کتابداری پزشکی، دانشکده پیراپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی بوشهر، بوشهر، ایران
3- گروه پرستاری، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی بوشهر، بوشهر، ایران
مرکزتحقیقات طب گرمسیری و عفونی خلیجفارس، پژوهشکده علوم زیست پزشکی خلیجفارس، دانشگاه علوم پزشکی بوشهر، بوشهر، ایران
4- گروه کودکان، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی بوشهر، بوشهر، ایران
5- گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت و تغذیه، دانشگاه علوم پزشکی بوشهر، بوشهر، ایران ،
چکیده: (13 مشاهده)
زمینه: اختلال کمبود توجه- بیشفعالی (ADHD) یکی از شایعترین اختلالات عصبی- رشدی در کودکان است که علتشناسی آن چندعاملی و پیچیده است. شواهد اخیر حاکی از نقش ترکیبی عوامل، بهویژه ترکیبات شیمیایی مختلکننده غدد درونریز (EDCs)، بهعنوان عوامل محیطی مؤثر در بروز این اختلال از طریق برهمزدن مسیرهای تنظیم هورمونی و رشد عصبی است. با وجود رشد مطالعات در این حوزه، هنوز شواهد کافی درباره رابطه بین مواجهه محیطی با EDCها (بر اساس پایش محیطی) و بروز ADHD وجود ندارد. از اینرو، این مرور نظاممند با هدف تعیین شواهد موجود درباره ارتباط بین مواجهه از طریق پایش محیطی با EDCها و بروز علائم ADHD انجام شد.
مواد و روشها: مطالعه حاضر یک مرور نظاممند انجام شده مطابق با چکلیست پرایزما میباشد. تمامی مقالات پژوهشی به زبان انگلیسی بدون محدودیت زمانی چاپ تا ۲۲ سپتامبر ۲۰۲۴ میلادی در سه پایگاه داده Scopus، Web of Science و PubMed با استفاده از کلیدواژههای مرتبط با موضوع و بر اساس اصطلاحاتMeSH جستجو شدند. تمامی مراحل غربالگری مقالات بر اساس معیارهای ورود و خروج انجام شد. در نهایت، دادههای مورد نیاز از مقالات نهایی بازیابی شده، استخراج شد.
یافتهها: از میان ۹۰۴۵ نتیجه جستجو، با حذف ۳۴۹۵ مورد تکراری و پس از بررسی کامل متون در نهایت ۸ مقاله برای تحلیل نهایی انتخاب شدند. بیشترین دامنه انتشار مقالات منتخب در ۱۰ سال اخیر بودند و از نظر منابع مواجهه بهترتیب هوا، غذا و آب شرب شایعترین منبع بررسی شده بودند، در حالیکه برای خاک و رسوبات هیچ مطالعهای یافت نشد. بیشترین آلایندههای مورد ارزیابی شامل PAHها، بنزن و BTEX بودند. در حدود نیمی از مطالعات، ارتباط مثبت و معنیدار بین مواجهه با برخی از EDCها و بروز علائم ADHD گزارش شد، در حالیکه سایر مطالعات چنین ارتباطی را نیافتند.
نتیجهگیری: یافتههای این مرور نشان میدهد که اگرچه شواهد رو به رشدی از ارتباط بالقوه بین مواجهه محیطی با EDCها و افزایش خطر ADHD وجود دارد، اما تعداد مطالعات محدود و وجود برخی ناهمگنیها مانع از نتیجهگیری قطعی میشود. این مطالعه ضرورت طراحی پژوهشهای آینده با رویکرد طولی و ارزیابی مواجهه چندمنبعی با کنترل متغیرهای مخدوشکننده را برجسته میسازد. همچنین، توجه به منابع کمتر بررسیشده مانند خاک و رسوبات میتواند به درک جامعتر از مسیرهای واقعی مواجهه و پیامدهای رشد عصبی کودکان کمک کند.
مواد و روشها: مطالعه حاضر یک مرور نظاممند انجام شده مطابق با چکلیست پرایزما میباشد. تمامی مقالات پژوهشی به زبان انگلیسی بدون محدودیت زمانی چاپ تا ۲۲ سپتامبر ۲۰۲۴ میلادی در سه پایگاه داده Scopus، Web of Science و PubMed با استفاده از کلیدواژههای مرتبط با موضوع و بر اساس اصطلاحاتMeSH جستجو شدند. تمامی مراحل غربالگری مقالات بر اساس معیارهای ورود و خروج انجام شد. در نهایت، دادههای مورد نیاز از مقالات نهایی بازیابی شده، استخراج شد.
یافتهها: از میان ۹۰۴۵ نتیجه جستجو، با حذف ۳۴۹۵ مورد تکراری و پس از بررسی کامل متون در نهایت ۸ مقاله برای تحلیل نهایی انتخاب شدند. بیشترین دامنه انتشار مقالات منتخب در ۱۰ سال اخیر بودند و از نظر منابع مواجهه بهترتیب هوا، غذا و آب شرب شایعترین منبع بررسی شده بودند، در حالیکه برای خاک و رسوبات هیچ مطالعهای یافت نشد. بیشترین آلایندههای مورد ارزیابی شامل PAHها، بنزن و BTEX بودند. در حدود نیمی از مطالعات، ارتباط مثبت و معنیدار بین مواجهه با برخی از EDCها و بروز علائم ADHD گزارش شد، در حالیکه سایر مطالعات چنین ارتباطی را نیافتند.
نتیجهگیری: یافتههای این مرور نشان میدهد که اگرچه شواهد رو به رشدی از ارتباط بالقوه بین مواجهه محیطی با EDCها و افزایش خطر ADHD وجود دارد، اما تعداد مطالعات محدود و وجود برخی ناهمگنیها مانع از نتیجهگیری قطعی میشود. این مطالعه ضرورت طراحی پژوهشهای آینده با رویکرد طولی و ارزیابی مواجهه چندمنبعی با کنترل متغیرهای مخدوشکننده را برجسته میسازد. همچنین، توجه به منابع کمتر بررسیشده مانند خاک و رسوبات میتواند به درک جامعتر از مسیرهای واقعی مواجهه و پیامدهای رشد عصبی کودکان کمک کند.
واژههای کلیدی: پایش محیطی، مواجهه، مختلکننده غدد درونریز، اختلال نقص توجه- بیشفعالی، مرور نظاممند
نوع مطالعه: مرور سیستماتیک و فراتحلیل |
موضوع مقاله:
دستگاه اعصاب
دریافت: 1404/10/6 | پذیرش: 1404/10/6 | انتشار: 1404/10/6
دریافت: 1404/10/6 | پذیرش: 1404/10/6 | انتشار: 1404/10/6
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
