دانشگاه علوم پزشکی بوشهر

زمینه: توکسین‌های میکروبی، ترکیبات سمی هستند که با هدف ایجاد بیماری و یا در پاسخ به سیستم ایمنی میزبان به منظور بقا، تولید می‌گردند. شواهد زیادی مبنی بر منشاء باکتریایی توکسین‌های شناخته شده دریایی مانند تترودوتوکسین، پالی توکسین، نئوسوروگاتوکسین و  غیره وجود دارد. در این مطالعه مروری، مهم‌ترین سموم دریایی تولید شده توسط گونه‌های مختلف باکتری‌های دریایی، منشأ، ساختار و مکانیسم اثر آنها بررسی شدند.

مواد و روش‌ها: در این مطالعه مقالات نمایه شده در Pubmed، Science Direct،Google Scholar  و Scirus مورد بررسی قرار گرفتند. واژگان مورد جستجو شامل باکتری، توکسین‌های دریایی، مکانیسم فعالیت و ساختار بودند. در مجموع از میان 120 مقاله و گزارش، با حذف موارد مشابه، در نهایت تعداد 103 مقاله ارزیابی گردید.

یافته‌ها: بیشتر توکسین‌های باکتریایی دریایی در یکی از گروه‌های نوروتوکسین‌ها، هپاتوتوکسین‌ها و سیتوتوکسین‌ها قرار می‌گیرند. این توکسین‌ها با انسداد کانال‌های سدیمی در سلول‌های عصبی، عمل به صورت آگونیست گیرنده‌های استیل کولین، مهار پمپ‌های غشایی، مهار فعالیت آنزیمی پروتئین فسفاتازهای نوع 1 و 2A و مهار سنتز پروتئین نقش عملکردی خود را ایفا می‌نمایند.

نتیجه‌گیری: شواهد به دست آمده از مطالعات پیشین نشان می‌دهد که آگاهی از ساختار شیمیایی و مکانیسم عمل این توکسین‌ها می‌تواند ابزار مفیدی در طراحی داروهای جدید، درمان بیماری‌ها و نیز مبارزه با بیماری‌زایی آنها باشد.